Motywacja i Motywatory | Sebastian Trzaska

Motywacja to stan pobudzenia emocjonalnego, gotowości do działania, pragnie działania dla zaspokojenia określonej potrzeby, realizacji celu. To oczywiście podstawowa definicja wyjaśnienia czym jest motywacja. Powstało na ten temat wiele teorii i zasad motywowania ludzi. Szkolenia motywacyjne, procesy coachingu i mentoringu, szkolenia dla menedżerów wszystkie one dotykają i wyjaśnią techniki oraz psychologię motywacji.

Co ludzi motywuje ?

To pytanie o ogromnej wadze. Motywacja ma, w wielu przypadkach, szczególny charakter transakcji którą niejednokrotnie zawieramy sami z sobą.

Pojawia się potrzeba i chęć (motywacja) do jej zaspokojenia. Oczywiście kalkulujemy czy konieczne działanie, wysiłek do zaspokojenia tej potrzeby jest opłacalny względem oczekiwanego efektu końcowego. Taka świadomość jest niezbędna w systemach motywacyjnych organizacji – szczególnie w okresowej rozmowie rozwojowej pracowników i systemach motywacji płacowej.

Najprostszy schemat działania, w którym zaobserwujemy motywację to:

pojawienie się potrzeby
pojawienie się determinacji, chęci działania – motywacji
analiza koniecznego działania względem oczekiwanej nagrody – efektu końcowego
działanie (ten proces często wymaga wspierania motywacji- normalnym jest utrata motywacji w czasie)
nagroda za realizację i wysiłek
utrwalenie wzorca – nasz umysł stwierdza, czy takie zachowania, działania się opłacają lub nie opłacają się – to zdecyduje o ewentualnym ich powtórzeniu w przyszłości lub zniechęceniu się a nawet zaniechaniu działania.

potrzeba – cel – pragnienie- działanie – nagroda (sukces) – utrwalenie schematu

motywacja = motyw (cel, pragnienie) + akcja ( działanie, realizacja celu)

Proces Motywacji

Czynniki motywacyjne naszego życia prywatnego

W śród niemal nieskończonych potrzeb i czynników motywacyjnych – każdy człowiek jest inny i ma inne potrzeby oraz inne ich priorytety – w takim ogromie mamy kilka motywatorów dominujących i często podawanych w wywiadach i ankietach:

Zdrowie – utrzymanie dobrego stanu zdrowia
Stabilizacja materialna – mieszkanie, praca, oszczędności
Rodzina i relacje – rodzice, dzieci, partner, krewni
Relaks – odpoczynek, czas wolny, możliwość dysponowania czasem wolnym
Hobby – nasze zainteresowania, pasje prywatne, wyniki w tym obszarze
Sport – kondycja fizyczna, fitness, uprawianie określonych dyscyplin sportu
Znajomi – znajomi, przyjaciele, relacje towarzyskie, kontakty
Relacje społeczne – moja rola społeczna, wygląd, akceptacja, uznanie społeczne
Samorealizacja – możliwość odnoszenia choć drobnych sukcesów prywatnych i zawodowych – w roli członka rodziny, osoby o statusie społecznym, zawodnym, politycznym, itp.

Czynniki motywacyjne w naszej pracy i życiu zawodowym

W życiu zawodowym pojawią się dość podobne motywy do działania różnią się jednak cele jakie chcemy osiągać – czyli nasze potrzeby tego dość specyficznego środowiska

Jest to przedmiotem wielu specjalistycznych szkoleń z zakresu motywacji, komunikacji, nowoczesnego zarządzania menedżerów lub sesji coachingach. To bardzo ważne by rozumieć potrzeby swoje oraz innych gdyż praca dla wiele z nas to duża cześć życia i realizacji naszych wartości. Do najczęściej wymienianych należą:

Szacunek – odnoszenie się do nas z należytym szacunkiem zarówno w zespole jak i w relacjach służbowych z przełożonymi oraz klientami
Podejście indywidulane – dostrzeganie mnie – pracownika- jako człowieka, taktowanie mnie poważnie i z uznaniem na każdym szczeblu mojej pracy
Wynagrodzenie – wysokość i konkurencyjność wynagrodzenia, premiowanie
Stabilność zatrudnienia – jasne, stabilne zasady zatrudnienia, awansu
Prestiż naszej pracy – marka naszej organizacji, rozpoznawalność, rekomendacje zawodowe
Zajmowane stanowisko– ranga stanowiska w organizacji, w zespole, na rynku pracy
Cele i zadania które realizujemy – ważność i ambitność celów, trudność zadań
Atmosfera w naszej pracy – relacje w zespole, dobra komunikacja, koledzy z pracy
Mój przełożony– sposób delegowania, oceny, motywacji, współpracy, autorytet
Możliwości rozwoju – możliwość podwyższania kwalifikacji, zwiększania swojej wartości na rynku pracy, awansu organizacyjnego i płacowego
Cele i wizja organizacji – pracuje w pewnej całości, która ma spójne wartości etyczne, zawodowe, spójne do moich – chcę być częścią takiej całości.

Ludzie są różni i mają różne potrzeby
Ci sami ludzie w różnych okolicznościach mają różne potrzeby
Motywujmy ludzi tym czym oni chcą a nie tym co nas motywuje

Motywacja pozytywna i negatywna

W naszym życiu szybko odnajdziemy przykłady motywacji, którą lubimy i zapewne nazwiemy ją pozytywną oraz takie sytuacje gdzie działanie jest podejmowane, nawet w sposób bardzo szybki i zdecydowany a rezultat tego działania jest oczekiwany i cieszy nas ale same powody dla których to robimy już nie koniecznie – taką motywację nazwiemy negatywną

Motywacja pozytywna to kiedy czegoś chcemy, mamy pragnienie – motywacja do czegoś . Przykładem mogą być następujące motywy:

Wygrana w zawodach sportowych – ćwiczę i powtarzam by być lepszym, by wygrać
Danie radości innej osobie – pomoc, prezent, rozmowa, wsparcie
Uznanie w grupie – pomagam, współpracuje, inspiruje innych
Zadowolenie rodziny, partnera – rozumiem i zapewniam potrzeby innych członków rodziny – ich zadowolenie mnie cieszy
Uzyskanie premii, nagrody – przykładam się do pracy, realizuje wyniki by otrzymać określone wartości premii lub nagrody
Otrzymanie awansu – rozwijam się i osiągam wyniki by otrzymać awans, uznanie,
Wymarzona praca – uczymy się, rozwijamy, pracujemy, poszukujemy, aplikujemy
Szacunek i uznanie – pomagamy, współpracujemy, zdobywamy wiedzę i doświadczenie, jesteśmy zaangażowani i aktywni – unikamy lenistwa i pasywności.

Motywacja pozytywna i negatywna

Motywacja negatywna – czasami zwana presją, motywacją pasywną, przymusem – to działanie gdy chcemy uniknąć, przykrych dla nas konsekwencji i dlatego działamy – motywacja od czegoś

Przykłady typowe z naszego życia to:

Unikanie kary – przestrzegamy zasad i przepisów by uniknąć kary
Unikanie choroby – unikamy pewnych zachowań by uniknąć choroby lub urazu
Unikanie śmierci – jesteśmy ostrożni w wielu sytuacjach, nie robimy wielu rzeczy ryzykownych, niebezpiecznych, które mogły by zagrozić naszemu zdrowiu lub życiu
Unikanie odtrącenia, alienacji – współpracujemy, pielęgnujemy relacje z innymi, szukamy rozwiązań obopólnie satysfakcjonujących, nie krzywdzimy innych
Unikanie starości – ćwiczymy, dobrze się odżywiamy, jesteśmy aktywni, pielęgnacja i kosmetyki pozwalają nam przedłużyć znacząco dobre zdrowie i wygląd
Unikanie utraty wartości zawodowej – uczymy się, jesteśmy aktywni, aktualizujemy wiedzę i doświadczenia
Unikanie utraty autorytetu – rozumienie potrzeb zespołu, członków rodziny, grupy, rozwój osobisty, współpraca, komunikacja, odpowiedzialność, pro aktywność
Unikanie utraty stabilności finansowej – dywersyfikacja możliwości zawodowych, poszukiwanie inspiracji, secje coachingowe

Ciekawostka odkryta przez psychologów

Zdecydowanie bardziej na nas działa możliwość utraty czegoś, niż zyskanie tego

Doskonalone wiedzą o tym spece od sprzedaży i reklamy – często mówiąc, iż jest to jedyna okazana, która za chwilę może już nie być aktualna

Motywacja wewnętrzna i zewnętrzna

W procesie wprowadzania do zagadnień motywacji koniecznie należy wskazać na różnice w motywacji wewnętrznej i zewnętrznej. Szkoląc z zakresu rozwoju personalnego i motywacji pomagamy w czynnikach motywacji zewnętrznej dla danej firmy i pracownika. Podobnie w usługach doradczych z zakresu motywacji czy pracy szefa personalnego. Sesje coachingowe i szkolenia rozwojowe to działania często już budujące motywację wewnętrzną.

Motywacja wewnętrzna

Moim zdaniem najlepsza forma i najbardziej warta uwagi i pielęgnacji. Motywuje nas przedmiot, treść tego co zamierzamy zrobić. Oczekujemy przyjemności, dobrego stanu emocjonalnego, poczucia zwiększenia własnej wartości. Sami decydujemy co jest dla nas ważne – tu wchodzi cała teoria potrzeb i zarządzania wartościowymi oraz naszą tożsamością. Każdy z niżej wymienionych motywatorów (wymieniłem, pozytywne ale są też negatywne) – każdy z nich zależy od nas w 100% i możemy rozwijać go w dowolny sposób i na różnych płaszczyznach – przykład pasja – pasja zawodowa, pasja w moim hobby – pasja w dbałości o zdrowie i kondycję fizyczną oraz wygląd, pasja w relacjach społecznych, w rodzinie, grupie, pasja w rozwoju wiedzy i dosadzenia. Na tym polu mamy najwięcej pracy jako trenerzy i coachawie. Przykładowe motywatory wewnętrznej motywacji to:

samorealizacja
zadowolenie
poczucie przynależności
miłość
pasja
ambicje
chęć rozwoju osobistego
ciekawość
przyjemność

Motywacja zewnętrzna i wewnętrzna

Motywacja zewnętrzna

Motywacja zewnętrzna to działania w których motywator zazwyczaj jest zewnętrzny, nie do końca zależny od nas. Motywują nas konsekwencje działania. Nasze działania plus charakterystyka danej zewnętrznej sytuacji doprowadzają nas do określonego – zazwyczaj nas satysfakcjonującego wyniku. Np. praca – pracodawca, zasady pozyskania pracy, utrzymania tej pracy, otrzymania gratyfikacji i benefitów – nie są zależne od nas – to czynnik zewnętrzny – możemy to oczywiście negocjować co do zasad ale nasze działania są pokierowane przez inne wymagania zewnętrzna. Przykładem takich motywatorów zewnętrznych mogą być: